Και το ψάρι, ψαράκι…
Στο σπίτι των παιδικών κι εφηβικών μου χρόνων έμπαινε ψάρι μια φορά την εβδομάδα στα σίγουρα. Μπαρμπουνάκια και γόπες, λυθρίνια και μελανούρια στο τηγάνι, συχνά γλώσσα, που έβρισκες άφθονη τότε, ψαρόσουπες με τρία τουλάχιστον είδη, που τα θυμάμαι γιατί είχαν παράξενη όψη: σκορπίνα, δράκαινα, χριστόψαρο ήταν τα στάνταρ, συχνά συμμετείχε και μπακαλιαράκι. Κι αν αυτά ακούγονται σήμερα σαν πολυτέλεια, θα πω ότι μιλώ για μια οικογένεια με μετρημένα εισοδήματα, που δεν επέτρεπαν τίποτα περιττό. Αυτά πουλούσαν τα ιχθυοπωλεία τότε, αυτά και οι πλανόδιοι ιχθυοπώλες με τα φορτηγάκια, όλοι αυτά αγόραζαν σε τιμές που άντεχε μια μικρή τσέπη.
Τι συνέβη και ισχύει όλο και περισσότερο η παροιμία “φάτε μάτια ψάρια”; Πώς έφτασε η κουτσομούρα στα 25+ € το κιλό και το -εβδομαδιαίο κάποτε- μπαρμπούνι στα 35; Πώς έγινε το ψάρι φαγητό πολυτελείας σε μια χώρα-απέραντο ψαρότοπο; Υπεραλίευση και ρύπανση είναι η άμεση απάντηση, κι αυτό αφορά γενικότερα τη Μεσόγειο αλλά και όλες τις θάλασσες σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Τα ψάρια λιγόστεψαν και ορισμένα έγιναν σπάνιο είδος, σε λίγο θα τ’ αγοράζουμε όσο και το χαβιάρι. Πολλά απειλούνται με εξαφάνιση. Το κακό έχει γίνει και η προσπάθεια τώρα είναι να σταματήσει όσο είναι δυνατόν. Αρκετά μέτρα προστασίας θεσμοθετήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη βοήθεια του καθενός μας, ακόμα και του απλού καταναλωτή. Γιατί δεν μπορείς να διαμαρτύρεσαι ότι το φρέσκο καλαμάρι στον ψαρά αγγίζει συχνά τα 25€/κ. και συγχρόνως να παραγγέλνεις στην ταβέρνα το γόνο του, τηγανητό και ξεροψημένο.
Γιατί πολλά ψάρια και θαλασσινά γίνονται όλο και πιο σπάνια, άρα όλο και ακριβότερα; Είναι η άμεση επίπτωση της έλλειψής τους. Αλιεία γόνου, προτίμηση του κοινού σε συγκεκριμένα είδη -που οδηγεί και στην απόρριψη στη θάλασσα μεγάλου ποσοστού ψαριών που δεν έχουν εμπορική αξία- παράνομη αλιεία και εμπορία, είναι μερικοί λόγοι.
Ο γόνος των ψαριών, δηλαδή τα νεογέννητα ψαράκια, αποτελούν τα αυριανά ιχθυοαποθέματα. Αλιεύοντάς τα, δεν τους δίνουμε το περιθώριο να φτάσουν σε ηλικία αναπαραγωγής, κι έτσι τα ψάρια λιγοστεύουν. Αλιείς, έμποροι, ιχθυοπώλες, καταναλωτές, όλοι έχουμε μερίδιο σ’ αυτή την καταστροφή, που θα τη βρούμε μπροστά μας. Το θέμα έχει χτυπήσει συναγερμό κυρίως στη Μεσόγειο. Ο Έλληνας δεν μπορεί χωρίς γόνο καλαμαριού, μαριδάκι και αθερινάκι, ο Ιταλός χωρίς κουτσομουράκι, ο Ισπανός χωρίς νεογέννητο χελάκι. Ένα άλλο γεγονός που οδηγεί στη μείωση συγκεκριμένων ιχθυοαποθεμάτων είναι η προτίμηση του κοινού σε ορισμένα, ονομαστά για τη νοστιμιά τους, είδη ψαριών και θαλασσινών, όπως το μπαρμπούνι ή η συναγρίδα, ο ροφός και πολλά άλλα, με αποτέλεσμα την υπεραλίευσή τους. Αν λάβουμε επιπλέον υπόψη μας ότι το κοινό που καταναλώνει ψάρια έχει αυξηθεί σε τεράστιο βαθμό με την αύξηση του πληθυσμού και η ζήτηση έχει υπερπολλαπλασιαστεί, αν συνυπολογίσουμε τη ρύπανση των θαλασσών, φτάνουμε στο αποτέλεσμα: πολλά είδη απειλούνται με εξαφάνιση.
Τι πρέπει να κάνουμε σαν καταναλωτικό κοινό για να σταματήσει η κατρακύλα;
– Να μην αγοράζουμε ψάρια και θαλασσινά που υπολείπονται τα ελάχιστα επιτρεπόμενα μεγέθη.
– Να μην παραγγέλνουμε γόνο ψαριών ή θαλασσινών, επισημαίνοντας το λόγο (και την παρανομία) στον εστιάτορα ή ιχθυοπώλη.
– Να μην κυνηγάμε μόνο τα γνωστά και ακριβά ψάρια. Υπάρχουν πολύ νόστιμα είδη στις ελληνικές θάλασσες, ψάρια που συνήθως περιφρονούμε γιατί είναι φθηνά και τα θεωρούμε “δεύτερα” ή “τρίτα”.
– Να προτιμάμε συχνά ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, που είναι πάντοτε φρέσκα, νοστιμότατα και φθηνά.
– Να μην αγοράζουμε ή καταναλώνουμε απειλούμενα είδη που έχει απαγορευτεί η αλιεία τους (όπως, για παράδειγμα, πετροσωλήνες, πίνες)
– Να είμαστε ενημερωμένοι για τις εποχές απαγόρευσης της αλιείας ορισμένων ειδών (όπως π.χ. ο αστακός τον Αύγουστο).
– Να μην αγοράζουμε ψάρια από ερασιτέχνες αλιείς, που ψαρεύουν με δίχτυα και παραγάδια και εμπορεύονται τα ψάρια τους (στη χώρα μας αποτελούν ένα αξιοσημείωτο ποσοστό)
Συγκεντρώσαμε τα ελάχιστα επιτρεπόμενα μεγέθη αλιείας μερικών κοινών ψαριών και θαλασσινών, για να μην έχετε καμμιά αμφιβολία αν αυτό που βρίσκεται μπροστά σας είναι νόμιμο και αν επιτρέπετε στον εαυτό σας να το αγοράσει ή καταναλώσει.
Γενικά, να γνωρίζετε ότι απαγορεύεται η εμπορία κάθε είδους ψαριών κάτω των 8 εκατοστών -και στην κατηγορία αυτή μπαίνει και το καλαμαράκι και η μαρίδα (για την αθερίνα αυτή τη στιγμή ισχύει κατώτατο μέγεθος 5 εκ.).
Βλάχος 45 εκ., Γαύρος 9 εκ., Γλώσσα 20 εκ., Γόπα 10 εκ., Κουτσομούρα και Μπαρμπούνι 11 εκ., Κολιός 18 εκ., Λυθρίνι 15 εκ., Μπακαλιάρος 20 εκ., Ροφός 45 εκ., Σαργός 23 εκ., Σαρδέλα 11 εκ., Σαφρίδι 15 εκ., Σπάρος 12 εκ., Χταπόδι 500 γρ., Αστακός με δαγκάνες (αστακοκαραβίδα) 30 εκ. (ολικό μήκος), Αστακός 9 εκ., Αχινός 5 εκ. διάμετρος.
Όσον αφορά τους αχινούς, γενικά επιτρέπεται από ερασιτέχνες αλιείς η αλιεία μέχρι 20 αχινών ανά ημέρα και άτομο στα σημεία που επιτρέπονται, γιατί η αλιεία του αχινού έχει χρονικούς και ποσοτικούς περιορισμούς κατά εποχές και περιοχές. Η αλιεία της πίνας και του πετροσωλήνα απαγορεύεται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς πρόκειται για απειλούμενα είδη. Για όλα τα όστρακα ισχύει κατώτερο μέγεθος αλιείας. Ένα απειλούμενο είδος είναι και ο ερυθρός τόνος, που η αλιεία του υπόκειται σε αυστηρούς περιορισμούς (ποσόστωση).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε το σύνθημα “Τρώω, αγοράζω, πουλάω ψάρια υπεύθυνα” σε μια πανευρωπαϊκή εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού, στα πλαίσια της εφαρμογής της Νέας Αλιευτικής Πολιτικής, που έχει στόχο μια βιώσιμη αλιεία.
Πριν λίγους μήνες την παρουσίασε στην Αθήνα η Επίτροπος Αλιείας Μαρία Δαμανάκη, με τον εύστοχο τίτλο “Αφήνω το γόνο να γίνει γονιός”. Υποστηρικτές και αγγελιαφόροι της εκστρατείας στην Ελλάδα, οι γνωστοί σεφ Λευτέρης Λαζάρου, Δημήτρης Σκαρμούτσος και Αργυρώ Μπαρμπαρίγου. Αφορά όχι μόνο για τους καταναλωτές, αλλά και τους εμπόρους και όλους τους παράγοντες του αλιευτικού κλάδου, ώστε το αύριο να μας βρει με πλουσιότερες θάλασσες και τα παιδιά ή τα εγγόνια μας με ψάρι στο τραπέζι.
Έγινε αρκετός ντόρος τότε για το θέμα, άκουσα πολλούς να ευαισθητοποιούνται σχετικά, αρνούμενοι να παραγγείλουν γόνο στα εστιατόρια. Όσο αλήθεια είναι ότι ο γόνος (ως καλαμαράκι, ως γοπάκι που βαφτίζεται μαρίδα, ως μαριδάκι μωρό, ακόμα και ως αθερίνα που δεν πρέπει να είναι κάτω από 5 εκ.), καθώς και το ψάρι ή το θαλασσινό αλιευμένα σε απαγορευμένη περίοδο, εξακολουθούν να κοσμούν τους καταλόγους ταβερνών ή και ακριβών εστιατορίων. Και να παραγγέλνονται, φυσικά. Το θέμα είναι πραγματικά σοβαρό για να το αγνοήσουμε και αφορά τον καθένα μας.
Επειδή ο καλός καταναλωτής είναι ο ενημερωμένος καταναλωτής, δόθηκε ιδαίτερη σημασία στη σήμανση (labelling) των προϊόντων αλιείας, που ήδη εφαρμόζεται και εδώ: κάθε αλίευμα έχει καρτελάκι με την εμπορική και επιστημονική ονομασία του (έτσι, δεν θα αγοράζουμε π.χ. θράψαλο για καλαμάρι), πληροφορία αν είναι προϊόν ιχθυοκαλλιέργειας ή ελεύθερης αλιείας, αν έχει αποψυχθεί, πού έχει αλιευτεί (και μ’ αυτό το τελευταίο αποφεύγουμε τον κίνδυνο να αγοράζουμε εισαγόμενο για ελληνικό).
Ενημερωθείτε για όλα τα παραπάνω από το site της Ε.Ε.
https://ec.europa.eu/fisheries/inseparable/el
Πηγή άρθρου: Αθηνόραμα
