Το… έξυπνο χταπόδι, από τη μύτη πιάνεται
«Δύσκολο» αλίευμα για όλους του θηρευτές εκτός από τον άνθρωπο, που έχει ανακαλύψει πολλούς τρόπους ψαρέματος (σαλαγκιά από βάρκα, κολπάδα, χταποδιέρες, καλαθούνες, ψαροντούφεκο, δολώματα φωσφόρου κ.ά) αποτελεί ο πιο δημοφιλής, κατά πολλούς, καλοκαιρινός μεζές, το χταπόδι. Οι δυσκολίες όμως δεν περιορίζονται στο ψάρεμα, αφού για να στεφθεί με επιτυχία το μαγείρεμά του, πρέπει πρώτα να έχει χτυπηθεί με δύναμη σε βράχια «τεσσαράκοντα παρά μία» φορές, όπως έλεγαν και οι παλιοί ψαράδες. Να έχετε όμως πάντα κατά νου πως απαγορεύεται το ψάρεμα χταποδιού μικρότερου βάρους των 500 γραμμαρίων.
Τα μεσογειακά χταπόδια κάνουν την εμφάνισή τους στα πιο ρηχά νερά κατά τους μήνες Σεπτέμβριο, Οκτώβριο και Νοέμβριο (και συνεχίζουν καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα), καθιστώντας έτσι ευκολότερο να ψαρέψεις μεγάλου μεγέθους και πολλών κιλών χταπόδια, σε σύγκριση με τους θερινούς μήνες, που πρέπει να τα αναζητήσεις σε πιο βαθιά νερά.
Στην Ελλάδα απαντώνται περί τα δέκα είδη χταποδιών, ενώ οι καλύτερες ώρες -όπως μας εξηγούν όσοι ασχολούνται- για το ψάρεμα τους είναι από τις 6:00-11:00 και από τις 15:00-18:00 το απόγευμα. Αυτές τις ώρες συνήθως, το «έξυπνο» μαλάκιο κάνει βόλτες στον βυθό της θάλασσας, εγκαταλείποντας το θαλάμι του. Ο επίδοξος ψαράς θα πρέπει να βρει, ή μάλλον καλύτερα να επιλέξει, τον τρόπο που θα προσελκύσει και θα αιχμαλωτίσει το χταπόδι. Τα χταπόδια έλκονται από δολώματα που κινούνται με αέρινες κινήσεις (πανιά), που γυαλίζουν (λευκές πλαστικές σακούλες), ή θυμίζουν κάποιο από τα είδη που τρέφεται (π.χ. ομοιώματα ψαριού ή κάβουρα).
Ψάρεμα με σαλαγκιά και κολπάδα
Η πιο διαδεδομένη μέθοδος αλίευσης του χταποδιού είναι από βάρκα με τη μέθοδο της σαλαγκιάς (ή σαγλαντζιάς). Το σύνηθες σημείο είναι πάνω από βραχώδη βυθό, όπου τα χταπόδια ζουν στα θαλάμια τους και σε βάθος περίπου 20 μέτρων από τον πυθμένα της θάλασσας. Πολλές φορές, τα συναντάμε και σε αμμώδη βυθό. Ο επίδοξος «θηρευτής» χταποδιού θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα σε ένα λευκό πανί ή μία λευκή σακούλα και να την κόψει σε λωρίδες. Στη συνέχεια κρεμιέται πάνω από τη σαλαγκιά (κατασκευή από ένα κυλινδρικό κομμάτι ξύλου βαμμένο σε λευκό χρώμα με τέσσερα αγκίστρια βιδωμένα περιμετρικά), δένεται πάνω σε χοντρή μισίνα-πετονιά (80-120mm) και με αργές, μικρές κινήσεις, ώστε τα υλικά να «χορεύουν» στο βυθό προσελκύει το χταπόδι. Μπορεί επίσης να δέσει δύο σαλαγκιές σε μία μισίνα ενώ για μεγαλύτερα βάθη, όπου ο βυθός είναι σκοτεινός, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τεχνητά δολώματα φωσφόρου (ομοιώματα ψαριών ή καβουριού) ή φυσικά δολώματα (γύλος, σαυρίδι, καβούρι ή γαρίδα).
Με ζωντανό δόλωμα λειτουργεί και αποδίδει και ένας άλλος τρόπος αλιείας χταποδιού, αυτός της «κολπάδας». Η όλη κατασκευή απαιτεί ένα βαρίδι τουλάχιστον 200 γραμμαρίων δεμένο σε μία θηλιά στην άκρη της πετονιάς (90-100mm) και στη συνέχεια σε απόσταση 30 εκατοστών κρεμάμε ένα φυσικό δόλωμα. Τέλος, πάνω στην κολπάδα μπορεί να δεθεί και μία σαλαγκιά, μαζί με την πλαστική σακούλα, σε απόσταση 20 εκατοστών από το δόλωμα. Αυτός ο συνδυασμός και με σύμμαχο ένα ελαφρύ αεράκι που θα παρασύρει το σκάφος, θα έχουν τα μέγιστα αποτελέσματα στο ψάρεμα του χταποδιού.
Καταστροφική η χρήση χημικών
Ένας άλλος διαδεδομένος, αν και δύσκολος τρόπος ψαρέματος του ασπόνδυλου μαλάκιου είναι το ψαροντούφεκο, όπου οι χταποδάδες-ψαροντουφεκάδες, αφού εντοπίσουν το θαλάμι προσπαθούν να βρουν ένα τρόπο να το δελεάσουν (π.χ. ένα μικρό ψαράκι). Ψαροντουφεκάδες που μίλησαν στην «ΥΧ» έκαναν λόγω για «κάποιους ασυνείδητους που χρησιμοποιούν χημικά (χαλαζία, ναφθαλίνη ακόμα και χλωρίνη), προκαλώντας μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή, ενώ στο μέλλον κανένα χταπόδι δε θα κατοικήσει ξανά σε θαλάμι που έχει γίνει χρήση χημικών».
Η χταποδιέρα (μία πλαστική κατασκευή με δύο αγκίστρια και ένα ψεύτικο καβούρι πάνω) είναι επίσης ένας άλλος τρόπος ψαρέματος που γίνεται τόσο από βάρκα όσο και από τη στεριά, ενώ η αλίευση του χταποδιού μπορεί να γίνει και με τις ειδικές καλαθούνες-παγίδες. Το χταπόδι πιάνεται και με μονάγκιστρο ή με πολυάγκιστρο με δόλωμα αλλά και με πιο ευφάνταστους τρόπους, όπως με παλιά λάστιχα αυτοκινήτου όπου το χταπόδι «βολεύεται» και φωλιάζει.
Τέλος, όπως χαρακτηριστικά λένε οι χταποδάδες «τους χειμερινούς μήνες που τα χταπόδια βγαίνουν στα ρηχά, μπορείς να τα πιάσεις ακόμα και με το χέρι».
