Σε γενικές γραμμές αποτελείται από ένα μεγάλο δίχτυ που καταλήγει σ΄ ένα μακρύ σάκο. Αυτός σύρεται από δύο συρματόσχοινα δεμένα σε δύο πλάκες, τους υδραετούς (πόρτες) που ακουμπούν στον πυθμένα και κρατούν το δίχτυ ανοιχτό.
Ο αλιευτικός εξοπλισμός μιας μηχανότρατας είναι:
- τα συρματόσχοινα,
- οι πόρτες,
- τα σχοινιά
- η τράτα (δίχτυα και σάκος)
Όλη η τράτα την ώρα του ψαρέματος έχει μήκος 40 ως 60 μέτρα. Ο σάκος μόνος του έχει μήκος περίπου 5 μέτρα. Η τράτα έχει σχήμα κώνου. Στη βάση αυτού του κώνου υπάρχουν οι πόρτες, οι οποίες είναι δυο σιδερένιες ορθογώνιες κατασκευές, που σέρνονται στο βυθό κρατώντας την κυκλική βάση του κώνου ανοιχτή. Το δίχτυ στη βάση του νοητού κώνου, που δημιουργείται, στο κάτω μέρος του έχει βαρίδια για να σέρνεται στο βυθό, ενώ στο πάνω μέρος έχει φελλούς (μπαϊνάκια).
Μ΄ αυτόν τον τρόπο ( τις πόρτες δηλαδή δεξιά και αριστερά και τους φελλούς και τα βαρίδια πάνω και κάτω) η τράτα διατηρείται ανοιχτή και σέρνεται στο βυθό, πιάνοντας τα ψάρια που βρίσκονται εκεί.
Η μηχανότρατα ψαρεύει τόσο στα βαθιά νερά όσο και στα ρηχά, με νομοθετική ρύθμιση που αφορά την απόσταση από τις ακτές. Στα ρηχά πιάνει τις γαρίδες και τα δεύτερα ψάρια (σαυρίδια, κοκκοβιούς και άλλα μικρά), ενώ στα βαθιά πιάνει την καραβίδα, το μπακαλιάρο, τα μπαρμπούνια, τις κουτσομούρες, τις πεσκανδρίτσες, τους μοσχιούς κ.ά. Σε γενικές γραμμές, με την μηχανότρατα βυθού συλλέγονται τα βενθονικά είδη, δηλαδή αυτά που ζουν πάνω η κοντά στον πυθμένα.
Κατά τη διάρκεια του ψαρέματος η μηχανότρατα κινείται περίπου με ταχύτητα 3 μιλίων την ώρα.
Ειδικότερα, η τράτα μπορεί να αλιεύει είτε στον πυθμένα, είτε στα μεσόνερα. Το βάθος αλίευσης ρυθμίζεται από το μήκος των συρματόσχοινων έλξης, σε σχέση με την ταχύτητα αλίευσης. Με συρματόσχοινα μεγαλύτερου μήκους και μικρότερη ταχύτητα, η τράτα βυθίζεται. Με κοντύτερα συρματόσχοινα και μεγαλύτερη ταχύτητα, η τράτα ανεβαίνει.
Η διάρκεια του ψαρέματος, που στην ψαράδικη ορολογία λέγεται ?καλάδα?, δεν είναι συγκεκριμένη. Είναι στην απόλυτη κρίση του καπετάνιου και εξαρτάται από την περιοχή. Όταν λοιπόν ο καπετάνιος αποφασίσει, οι αλιεργάτες σηκώνουν τα δίχτυα από τη θάλασσα, αδειάζουν το σάκο με τα ψάρια στην ?κουβέρτα?, δηλαδή στο κατάστρωμα της μηχανότρατας, και αμέσως η τράτα ξαναρίχνεται στη θάλασσα για μια νέα ?καλάδα?. Στο κατάστρωμα του πλοίου τώρα, το πλήρωμα ξεχωρίζει ανά είδος τα ψάρια και τα βάζει σε κασόνια. Στη συνέχεια τα τοποθετούν σε ψυγεία, όπου διατηρούνται δυο-τρεις μέρες, όσο χρόνο δηλαδή χρειάζεται μέχρι να πιάσουν σε κάποιο λιμάνι, όπου θα τα ξεφορτώσουν σε φορτηγά?ψυγεία, για να οδηγηθούν στην ιχθυόσκαλα, όπου και θα πουληθούν.
Την ευθύνη του ψαρέματος την έχει αποκλειστικά ο καπετάνιος. Το πλήρωμα, αφού τελειώσουν οι δουλειές (διαλογή και πάγωμα ψαριών), ασχολείται με επιμέρους εργασίες όπως το ράψιμο της τράτας, όταν χρειάζεται, τη συντήρηση των μηχανών, το μαγείρεμα κ.λ.π. και αν βέβαια υπάρξει ελεύθερος χρόνος ξεκουράζεται μέχρι την επόμενη καλάδα. Γενικά όλοι ανά πάσα στιγμή είναι σε ετοιμότητα να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε προβλήματα προκύψουν κατά το ψάρεμα (σκάλωμα τράτας, κάθισμα της τράτας στο βυθό κ.λ.π). Επειδή πάντα υπάρχει η πιθανότητα κάποια τράτα να καταστραφεί κατά τη διάρκεια του ψαρέματος, στο καΐκι υπάρχουν πάντα τρεις ή και περισσότερες τράτες.
Περιορισμοί αλιείας της μηχανότρατας από την ακτή
Ισχύουν τρεις (03) περιπτώσεις, ως εξής:
(α) Σε κάθε περίπτωση, εντός του ενός (01) ν.μ. από την ακτή
(β) Σε βάθος έως 50 μέτρων, όταν αυτά βρίσκονται από 1-2 ν.μ. από την ακτή.
(γ) Εντός των (02) ν.μ. από την ακτή, όταν τα βάθη των 50 μ. ξεκινούν πάνω από τα 2 ν.μ.
[ΣΗΜ: Αν και από την Ε.Ε. καθιερώθηκαν ως όριο τα (03) ν.μ., ως εξής: Όταν η ισοβαθής των 50 μ. είναι πέραν του ορίου των 3 ν.μ., σαν όριο για την αλιεία καθορίζεται το όριο των 3 ν.μ. Όταν η ισοβαθής των 50 μ. είναι μέσα στο όριο των 3 ν.μ., τότε ως όριο ορίζεται η ισοβαθής των 50 μ.]
ΠΗΓΗ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ
